Вестник ToU
Экономическая серия
search Найти
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ИНКЛЮЗИВТІ БІЛІМ БЕРУДІ МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Аннотация
Бұл мақалада инклюзивті білім беруді мемлекеттік басқарудың объективті қажеттілігі негізделеді, сонымен қатар осы мәселе бойынша қалыптасқан тұжырымдамалар мен көзқарастарға кешенді талдау жасалады. Инклюзивті білім беруді басқарудың қазіргі жүйесі қазіргі білім беру жүйесінің бірқатар мәселелерін шеше алмайтындықтан, басқару элементтері жан-жақты зерттелген. Талдау барысында бүгінде елімізде мүгедектердің, оның ішінде мүгедек балалардың саны жыл сайын артып келе жатқаны белгілі болды, ал соңғы жылдары инклюзивті білім беру ұйымдары, әсіресе орта білім беру саласында пайда болды және олардың саны жыл сайын артып келеді. Сондай-ақ, мақалада елдегі инклюзивті білім беруді басқару бойынша қорытындылар мен ұсыныстар жасалды. Жұмыста білім беру саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі қағидаттарына барлық адамдардың сапалы білім алуға және халықтың барлық топтары үшін білім алуға қол жеткізуге тең құқықтары кіретіні атап көрсетілген. Зерттеу материалдары инклюзивті білім беруді басқару механизмі, оның әдістері, құралдары және қазіргі жағдайдағы әсер ету механизмдері туралы терең түсінік береді. Сондай-ақ инклюзивті білім беруді басқару тетігін жаңғырту және дамыту, мемлекеттік реттеудің нысандарын, әдістері мен модельдерін жетілдіру жолдары көзделген.
Автор
Адаева Н.А.
Бекназарова А.Т.
Мукина Г.С.
Шахманова Г.Т.
Кенжин Ж.Б.
DOI
https://doi.org/10.48081/RXEI6923
Ключевые слова
мемлекет
қоғам
заңнама
басқару
әкімшілік
инклюзивті білім
мүгедектер
Год
2025
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҚАРЖЫЛЫҚ ЖҮЙЕСІНІҢ АШЫҚТЫҒЫН АРТТЫРУДЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ БОЛАШАҒЫ
Аннотация
Мақала осы құрылымның ашықтығын нығайту жөніндегі шараларға баса назар аудара отырып, Қазақстан Республикасы Бюджеттік тетігінің ағымдағы жағдайын жария етеді. Қазақстанның қазіргі даму кезеңінде негізгі бағыт экономиканың ұзақ мерзімді тұрақтылығын нығайту, Мемлекеттік қаржыны басқаруды оңтайландыру және бюджетті бөлудің нәтижелілігін айтарлықтай арттыру саласындағы бюджеттік стратегияны белсенді жаңғырту болып табылады. Бұл мақалада бюджеттік жүйе құрылымының негізгі элементтері, оның ішінде республикалық және жергілікті бюджеттер арасында қаржы ресурстарын бөлу механизмі талданады. Сондай-ақ мемлекеттік бюджеттен тыс қорлардың бюджетті қалыптастырудың жалпы процесіне әсері қарастырылады. Табиғи шикізаттан түсетін салықтық түсімдер мен экспорттық түсімдер, сондай-ақ халықты әлеуметтік қолдауға, инфрақұрылымдық жобаларға арналған бюджеттік шығындарды құрылымдау және әлеуметтік-экономикалық қалпына келтіруді ынталандыру ұсынылған мемлекеттің қаржы ағындарын егжей-тегжейлі зерттеуге ерекше назар аударылады. Негізгі міндеттердің бірі Бюджеттік сектордың ашықтығын айтарлықтай арттыру болып табылады. Жұмыста қаржыны басқаруды оңтайландыру бойынша бастамалар егжей-тегжейлі сипатталған: электрондық оқу процесін енгізуден бастап бағдарламалық-мақсатты жоспарлау әдістерін енгізуге және теріс пайдаланудың алдын алу мақсатында бақылау-аудиторлық қызметті күшейтуге дейін. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылды, салық саясатын жетілдіруді қозғайтын реформалардың стратегиялық бағытына ерекше назар аударылады.
Автор
Сагиндыкова Гульнара Муратовна
Тусибаева Гульмира Сергеевна
Баяндин Марат Асылбекович
Рахимова Гульмира Ахметовна
Жумагулова Алия Кайрушевна
DOI
https://doi.org/10.48081/GRVF7745
Ключевые слова
қаржылық жүйе
Қазақстан
ашықтық
Қаржылық шығыстар
кірістер
реформалар
электронды қаржыландыру
Год
2025
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал
Қазақстан өңірлерінің жоғары зияткерлік кадрлық әлеуетін қалыптастыру мен дамытудың теориялық аспектілері
Аннотация
Қазіргі экономиканың табысты дамуы инновациялық міндеттерді шешетін, инновациялық үрдістерді жаңа идеялармен, әзірлемелермен және технологиялармен қамтамасыз ететін жоғары білікті мамандар мен ғалымдарсыз мүмкін емес. Қазіргі заманғы білікті кадрлар ауқымды технологиялық жаңартуларды жүзеге асыруға және жаңа өндірістер мен жабдықтарды құруға қабілетті болуы тиіс. Бұл зерттеудің теориялық және әдістемелік негізі кадрлық әлеуетті қалыптастыру және дамыту, оның зияткерлік құрамдас бөлігін дамыту мәселелері, сондай-ақ өңірлердің әлеуметтік-экономикалық және инновациялық дамуы мүддесінде адам ресурстарын басқару мәселелері бойынша ғалымдардың еңбектері болды. Теориялық және қолданбалы мәселелерді шешуде жалпы ғылыми зерттеу әдістері, жүйелік және салыстырмалы талдау әдістері, сараптамалық бағалау әдістері, инновациялық даму теориясының әдістері, инновациялық менеджмент, адами капиталды басқару, әлеуметтік-экономикалық жүйелерді басқару теориясы және тағы басқалары қолданылды. Теориялық және практикалық дереккөздерді талдау нәтижелері кадрлық инновациялық әлеуетті дамытудағы проблемаларды анықтауға мүмкіндік берді және ел өңірлерінде зерттеулер мен әзірлемелермен айналысатын қызметкерлер санын арттыру мақсатында оны қалыптастыру мен дамытудың оңтайлы моделін әзірлеу қажеттілігін айқындады. Бұл модель белгілі бір аймақ экономикасының инновациялық даму жағдайларына жүйеленген және бейімделген басқарудың арнайы принциптері мен құралдарына негізделген.
Автор
Чуланова З.К.
DOI
https://doi.org/10.48081/SSUS4591
Ключевые слова
кадрлық әлеует
білім
зияткерлік
аймақ
басқару
Год
2025
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал
КРЕАТИВТІ ЭКОНОМИКАНЫҢ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ДАМУ ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ
Аннотация
Креативті экономика соңғы он жылдықта экономиканы әртараптандырушы күш ретінде қарастырылады. Адамдардың зияткерлік қабілеті, стандартты емес ойлау, шығармашылық қабілеттерді қолдану арқылы креативті қызметтер мен креативті тауарларды өндіру мүмкіндіктері қазіргі таңда экономиканы түрдендіруші күшке айналуда. Бұл зерттеу жұмысында Қазақстан Республикасындағы креативті экономиканың және креативті экономика салаларының даму жағдайы сипатталып, креативті қызметтердің даму перспективалары қарастырылған. Креативті экономикадағы шағын және орта бизнес бірліктерінің үлесі мен қай қызмет түрінің салық түсімдері көп екені анықталды. Креативті экономиканың түрлі көрсеткіштерінің ҚР экономикасының дамуына ықпал көптік регрессия теңдеуі арқылы бағаланып, эконометрикалық модель құрылды. Модель нәтижесінде негізгі капиталға салынатын инвестициялардың теріс, ал қалған айнымалылардың оң байланысы бар екені анықталды. Қазақстан Республикасындағы креативті экономиканың даму бағыты көп жағдайда ой-сауық пен және ақпараттық технологиялар мен гейм девелопмент салаларында қарқынды дамуда. Енді креативті экономиканың тауар өндіруші және өңдеуші салаларына басымдық беру өзекті мәселеге айналып отыр. Креативті экономиканың «білім экономикасы» сипатын жан-жақты дамыту, ғылыми-зерттеу жұмыстарының, инновациялардың, новаторлық істердің де креативті экономиканың бір бөлігі екенін түсіндіру және қоғамға сіңіру елдің «креатив» сөзін тек ақпараттық технологиялар мен өнер жағына байланыстырмай, толыққанды түсінігіне ықпал етеді.
Автор
Болатбек Елдос Әлімжанұлы
Какижанова Толкын Исатаевна
Андабаева Гульмира Кенжегалиевна
DOI
https://doi.org/10.48081/FHND3783
Ключевые слова
креативті экономика
креативті тауарлар
жаһандық инновациялар индексі
эконометрикалық модель
креативті индустрия
шығармашылық капитал
Год
2025
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал
СФЕРА РЕАЛИЗАЦИИ ПРОЕКТОВ ГЧП В КАЗАХСТАНЕ: ТЕКУЩЕЕ СОСТОЯНИЕ И ПЕРСПЕКТИВЫ РАЗВИТИЯ
Аннотация
В статье проведена оценка текущего состояния развития сферы проектов государственно-частного партнерства (ГЧП) в Республике Казахстан. Под сферой реализации представляется совокупность отраслей экономики и общественной деятельности, в которых применяются механизмы партнерства между государством и частным бизнесом для создания, модернизации и эффективного управления объектами социальной инфраструктуры и предоставления общественно значимых услуг. Сфера реализации проектов ГЧП в Казахстане определяется приоритетами социально-экономического развития страны и регулируется законодательной базой. На основе анализа 1320 проектов выявлены ключевые тенденции, динамика изменений, особенности правового регулирования сферой и основные проблемы развития. Особое внимание уделено основным отраслям применения ГЧП, таким как образование, здравоохранение, энергетика и ЖКХ, где наблюдается доминирующая доля проектов. Авторы подчеркивают значительный прогресс в развитии институциональной и нормативно-правовой базы, начиная с 2006 года, однако отмечают, что реализация ГЧП сталкивается с проблемами, включая административные барьеры, финансовые риски и недостаток прозрачности. В заключение акцентируется динамика развития рынка: стабильный рост числа проектов и совершенствование правовых механизмов сопровождаются необходимостью адаптации к новым вызовам, что позволяет рассматривать рынок ГЧП в Казахстане как перспективный и быстро развивающийся инструмент для решения социально-экономических задач. Однако ввиду необходимости совершенствования и развития сферы, авторами предлагаются возможные варианты решения выявленных проблем.
Автор
Степанов М.С.
Легостаева А.А.
Косе Ж.К.
Ержанова С.К.
DOI
https://doi.org/10.48081/HJGA4289
Ключевые слова
Государство
Бизнес
Партнерство
Рынок
Проекты ГЧП
Год
2025
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал
ҚАРЖЫЛЫҚ АШЫҚТЫҚ ПЕН СЕНІМДІЛІКТІ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДЕГІ ІШКІ АУДИТ ҚЫЗМЕТТЕРІНІҢ РӨЛІ
Аннотация
Аталған мақалада қаржылық ашықтық пен сенімділікті қамтамасыз етудегі ішкі аудит қызметтерінің рөлі мен маңызы бойынша жан-жақты талдау ұсынылған. Сонымен бірге, ішкі аудит қызметтері Қазақстан Республикасында бюджет қаражатын пайдаланудың ашықтығы мен тиімділігін арттыруға, сонымен қатар заңнама талаптары сақталуына ықпал етуші маңызды құрал ретінде айқындалған. Бұл ретте, зерттеу барысы аясында ішкі аудит қызметтерінің 2023 жылғы атқарған жұмыстарының негізгі қызмет нәтижелері бойынша талдау жасалып, аудиторлық іс-шараларды жүргізу барысында анықталған заң бұзушылықтардың сипаты мен көлеміне баса назар аударылып отыр. Осыған байланысты, ішкі аудит қызметтерімен аудиторлық іс-шараларды жүргізу нәтижесі бойынша жалпы сомасы 301,23 млрд теңге көлемін құрайтын қаржылық және рәсімдік бұзушылықтар анықталып, анықталған бұзушылықтарға байланысты қалпына келтірілген, өтелген, есепке алу бойынша көрсетіліп, сәйкестікке келтірілген қаражат көлемі нақты деректер негізінде ұсынылып отыр. Сонымен қатар, аталған мақалада ішкі аудит қызметтерімен жүргізілген аудиторлық іс-шаралар материалдарының сапасын бақылау бойынша нәтижелері бағаланып, ішкі аудит қызметтерінің мемлекеттік басқару тиімділігіне тигізетін оң әсері мен оның қаржылық тәртіпті нығайтудағы маңызы ерекше атап өтіледі.
Автор
А.К. Кембаев, С.К. Тажикенова
DOI
https://doi.org/10.48081/NKHZ2303
Ключевые слова
Кілтті сөздер: ішкі аудит қызметі, бюджет қаражаты, орталық мемлекеттік орган, жергілікті атқарушы орган, полиция департаменті, мемлекеттік аудит, бұзушылықтар
Год
2025
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал
ФИНАНСОВОЕ МОШЕННИЧЕСТВО В УСЛОВИЯХ ЦИФРОВИЗАЦИИ БАНКОВСКИХ УСЛУГ
Аннотация
В современных условиях проблема финансового мошенничества, подрывающая экономическую и социальную стабильность Республики Казахстан, нарастает в свете дальнейшей цифровизации экономики. В ходе исследования выявлено что, несмотря на процесс постоянного повышения уровня банковской защиты конфиденциальных данных клиентов и финансовой базы данных, в сети Интернет с каждым днем появляются все новые личные данные клиентов банков, номера счетов и многое другое. Растут обороты финансового мошенничества с использованием дистанционных услуг и вовлечением обманутых граждан в мошеннические схемы. По мере того, как повышаются меры защиты банковской информации, совершенствуются и способы взлома систем защиты мошенниками. Усиливается тенденция мошеннических атак в большей степени не на банковские системы защиты информации, а непосредственно на клиентов банков. В статье проанализированы каналы осуществления мошеннических операций, теневой онлайн рынок скомпрометированных записей о платежных картах (даркнет), распространенные виды интернет-мошенничества, система мер и механизмов противодействия финансовому мошенничеству и повышения безопасности банковской информации, система антифрод-мониторинга Национального банка РК и др. Обосновано, что полностью обезопасить финансово-платежные системы и операции от финансового мошенничества невозможно, поскольку любые системы безопасности со временем взламываются хакерами. Поэтому вопросы финансовой безопасности в большей степени заключаются в выявлении путей снижения рисков. Представлен комплекс мер по дальнейшему совершенствованию системы безопасности банковской информации, цифровых банковских и платежных платформ.
Автор
Суханбердина Бибигуль Батыркаировна
Курманова Гульнара Кусаиновна
Уразова Бакит Адилгереевна
Утешкалиева Адеми Жаксылыковна
DOI
https://doi.org/10.48081/WJLV9941
Ключевые слова
финансовое мошенничество, цифровизация банковских услуг, кибермошенничество, финансовая грамотность
Год
2025
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ШАРУА ҚОЖАЛЫҚТАРЫНЫҢ ДАМУ ТЕНДЕНЦИЯСЫ МЕН ҚЫЗМЕТТЕРІНІҢ ТАЛДАУЫ
Аннотация
Ұсынылған мақалада авторлар Қазақстан Республикасындағы шаруа (фермер) қожалықтарының дамуын қарастырады. Мақаланың өзектілігі Қазақстанның агроөнеркәсіп кешенінің еліміз үшін стратегиялық сала болып табылатындығы, ал шаруа (фермер) кәсіпорындары көптеген ғалымдар мен мемлекет қайраткерлері мойындаған осы саланың іргетасы екендігімен ерекше атап өтіледі. Мақалада басқа елдердің әртүрлі ғалымдарының көзқарастары қарастырылып, Ресейдің шаруа (фермер) қожалықтарын дамытудағы тәжірибесі ұсынылып, проблемаларды тауып, қазақстандық қызметтерде қолдануға болатын шешімдерді ұсынады. Ұсынылған мақаланың әдістемесі айтарлықтай түсінікті, жүйелі көзқарас пен салыстырмалы талдау авторлармен кеңінен қолданылады. Мақалада пәнаралық зерттеулерге сілтеме жасалған, тәжірибелік бөлім теориялық ережелермен жалпыланған. Авторлар Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар жөніндегі агенттігінің Ұлттық статистика бюросының статистикалық деректеріне салыстырмалы талдау жүргізді. атап айтқанда, шаруа (фермер) қожалықтары қызметінің негізгі көрсеткіштеріне талдау жүргізілді, республика облыстары бөлінісінде егістік алқаптарына талдау жасалды, оларды пайдалану проблемалары анықталды. Мақалада, сондай-ақ, республиканың аграрлық секторындағы шаруа-фермер қожалықтарының маңыздылығы ашылады, агроөнеркәсіптік кешендегі шаруа (фермер) қожалықтарын ынталандыру мен дамытудың, басым бағдарламалық тәсілге негізделген мемлекеттік қолдаудың маңызды бағыттары көрсетіледі.Сондай-ақ, даму тенденциялары мен оларды шаруа қожалықтарына кедергі келтіретін мәселелер, оларды шешу жолдары айқындалды.
Автор
Ж.А. Назикова
Д.А. Джунусова
Г.Т. Тулеева
Г.К. Амирова
С.Т. Абилдаев
DOI
https://doi.org/10.48081/RRFC7903
Ключевые слова
Қазақстан
шаруа (фермер) қожалықтары
фермерлік шаруашылық
агроөнеркәсіп
ауыл шаруашылық өнімдері
ауыл шаруашылығы
табыс алу
өндіріс
Год
2025
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал
НЕКОТОРЫЕ АСПЕКТЫ ПРИМЕНЕНИЯ ЦИФРОВЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В РАЗРАБОТКЕ МАРКЕТИНГОВЫХ СТРАТЕГИЙ ПРОМЫШЛЕННЫХ ПРЕДПРИЯТИЙ КАЗАХСТАНА
Аннотация
В век ускоряющих темпов масштабной индустриализации и цифровой трансформации бизнес-процессов в разработке маркетинговых стратегий происходит активное внедрение умных технологий в управленческую деятельность промышленных предприятий. В связи с этим, ключевыми направлениями дальнейшей модернизации экономики Республики Казахстан являются: использование цифровых технологий, а именно, облачных с широким и быстрым доступом в Интернет с помощью ИКТ; создание электронных хранилищ большого объема информации; разработка маркетинговых стратегий с использованием AI; внедрение передовых программных продуктов (IoT), обеспечивающих электронный документооборот; применение цифровых платформ в деятельности промышленных предприятий; точечная аналитика бизнес-процессов на базе единой цифровой платформы для взаимодействия глобальных и локальных рынков сбыта. Поэтому облачные технологии и цифровые платформы в будущем позволят значительно снизить издержки на маркетинговые исследования по двум направлениям: анализ всего процесса цифровизации корпоративного управления; оценка эффективности маркетинговых стратегий в «цифровизирующихся» промышленных организациях Казахстана. В связи с этим, целью нашего исследования стало раскрытие некоторых аспектов проявления феномена цифровизации в разработке маркетинговых стратегий в деятельности промышленных предприятий Казахстана.
Автор
А.Н. Бакирова
Ж.А. Каусова
Е.А. Краснощекова
А.Е. Томашинова
Б.Т. Касымова
DOI
https://doi.org/10.48081/RADJ2085
Ключевые слова
цифровизация
маркетинговые стратегии
промышленные предприятия
цифровые платформы
AI
Год
2025
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал
ҚАЗАҚСТАННЫҢ УРАН САЛАСЫНЫҢ ЭКСПОРТТЫҚ ӘЛЕУЕТІ
Аннотация
Бұл зерттеу Қазақстандағы уран өнеркәсібінің қазіргі жағдайын кешенді түрде талдау, оның негізгі даму үрдістерін анықтау және қазақстандық уранның экспорттық әлеуетін әлемдік сұраныс пен экономикалық факторлар тұрғысынан бағалауға бағытталған. Қазақстан табиғи уран өндіру көлемі бойынша әлемдік көшбасшылардың бірі болып табылады, сондықтан оның уран саласын дамыту мен экспорттық саясатын жетілдіру маңызды мәселелердің бірі болып қала береді. Зерттеу аясында Қазақстанның уран нарығындағы орнын нығайтуға мүмкіндік беретін негізгі факторлар қарастырылып, оның бәсекелестік артықшылықтары мен кездесетін кедергілері талданады. Жұмыста экономикалық-математикалық модельдеу әдістері, статистикалық талдау, экспорттық динамиканың орташа өлшенген индекстері қолданылды. Сонымен қатар, әлемдік уран нарығының құрылымдық өзгерістері мен Қазақстанның уран өнеркәсібіне ықпалы ғылыми және публицистикалық әдебиеттерге шолу жасау арқылы зерттелді. Зерттеу барысында халықаралық ұйымдардың статистикалық деректері мен әлемдік уран нарығының негізгі ойыншыларының көрсеткіштері қарастырылды. Ядролық энергетика саласындағы жаһандық үрдістер мен геосаяси факторлардың Қазақстанның уран өнеркәсібіне ықпалы кеңінен талданды. Уран өндірісіндегі жаңа технологиялар, олардың Қазақстандағы қолданылу мүмкіндіктері, сондай-ақ экспорттық саясатты жетілдіру жолдары қарастырылды. Қазақстанның әлемдік нарықтағы позициясын нығайту үшін ұсыныстар жасалды.Қазақстанның уран өндіру, өңдеу және экспорттау саласындағы қазіргі жағдайына талдау жасалды. Зерттеу нәтижесінде Қазақстанның табиғи уран жеткізудегі көшбасшылық рөлін сақтап отырғаны, алайда әлемдік сұраныс құрылымындағы өзгерістер, нарықтағы бәсекелестіктің артуы және өткізу нарықтарын әртараптандыру қажеттілігі сияқты мәселелердің туындап отырғаны анықталды. Сонымен қатар, Қытай, Франция, АҚШ, Ресей сынды ірі импорттаушы елдермен ынтымақтастықтың даму перспективалары қарастырылды. Қазақстанның уран саласын дамыту және оның экспорттық әлеуетін арттыру бағытында кешенді шаралар ұсыну зерттеудің басты нәтижелерінің бірі болып табылады.
Автор
Ж. Жұман
Б.Өмірзақов
Ә.У.Хамзаева
А. Т. Макулова
Э.А.Сапарбаева
DOI
https://doi.org/10.48081/FIGI6749
Ключевые слова
уран өнеркәсібі
әлемдік уран нарығы
экспорт
Қазақстан
атом энергетикасы
экономикалық даму
Год
2025
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал