Вестник ToU
Экономическая серия
search Найти
СЕГМЕНТТЕЛГЕН ЕҢБЕК НАРЫҒЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ ЖӘНЕ ТҰРАҚТАНДЫРУДАҒЫ ЖОҒАРЫ БІЛІМНІҢ РӨЛІ
Аннотация
Бұл мақалада сегменттелген еңбек нарығын қалыптастыру мен тұрақтандырудағы жоғары білімнің рөлі талданады. Зерттеудің негізгі мақсаты – білімнің еңбек қатынастарының динамикасына, халықты жұмыспен қамту деңгейіне және жұмыспен қамту сапасына әсерін анықтау. Мақалада білім беру мен еңбек нарығы арасындағы қарым-қатынастың білімге қолжетімділік, жұмысқа орналасу, табыс көздері және жұмыссыздық деңгейі сияқты негізгі аспектілері қарастырылған. Зерттеу ғылыми әдебиеттерді талдауға, халықты жұмыспен қамту және білім деңгейі туралы статистикалық мәліметтерге негізделген. Сегменттелген еңбек нарығы әртүрлі жұмысшылар топтары арасындағы еңбек жағдайындағы, табыс пен мансап мүмкіндіктеріндегі айырмашылықтарға байланысты қиындықтарды тудырады. Дегенмен, жоғары білім осы айырмашылықтарды жұмсарту және теңгерімді және тең еңбек нарығын құру үшін қуатты құрал бола алады. Авторлар жоғары білімнің еңбек нарығындағы теңсіздікті азайту, жұмысшылардың кәсіби дайындығын арттыру және экономиканың тұрақты дамуын қамтамасыз ету құралы ретіндегі маңыздылығын атап көрсетеді. Зерттеу нәтижелері білім беру мен еңбек нарығының өзара әрекеттесу механизмдерін жақсы түсінуге көмектеседі, бұл білім беру және жұмыспен қамту саласындағы тиімді стратегияларды әзірлеуге негіз болады.
Автор
С.К.Кондыбаева
Р. Қабылқайратқызы
А.Е.Калиева
DOI
https://doi.org/10.48081/SMZE2256
Ключевые слова
Жоғары білім
еңбек нарығы
еңбек нарығын сегменттеу
жұмыспен қамту
жұмыссыздық
Год
2024
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал
THE USE OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE TO IMPROVE PUBLIC FINANCE ACCOUNTING
Аннотация
The financial sector, as we know, is the driving force of the global economy. Along with the digital boom in the 21st century, this sector has also undergone drastic changes. What we had to work with in the last century is now becoming impossible for the digital generation. Artificial intelligence (AI) has revolutionized all industries, and the field of finance and accounting is no exception. Thanks to advances in machine learning, data analysis and automation, artificial intelligence is ready to change the way financial transactions are conducted. From optimizing decision—making processes to rationalizing everyday tasks, the future of AI in finance and accounting is both promising and transformational. Contemporary digital technologies leveraging artificial intelligence and big data exert a substantial influence across various facets of socio-economic life. Despite this, the realm of public finance management remains relatively untouched by digitalization. Nevertheless, this domain holds immense potential for the integration of big data and artificial intelligence, given its reliance on vast quantities of data, including unstructured information. Surprisingly, there exists scant exploration within scientific literature regarding the processes, mechanisms, and ramifications of digital technologies on public finance management. The primary objective of this article is to anticipate the potential shifts within the public finance management system over the medium and long term, precipitated by the adoption of digital technologies.
Автор
M. Akbalik
O.Y. Kogut
A.K. Nizamdinova
E.A. Aktureeva
DOI
https://doi.org/10.48081/UOYQ4941
Ключевые слова
accounting
public finance
artificial intelligence
digital technologies
budget process
budget execution
public procurement
Год
2024
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал
Классификация угроз экономической безопасности субъекта и их взаимосвязь с источниками возникновения
Аннотация
В настоящей статье изложены различные взгляды на термин «угроз экономической безопасности» и их классификацию, оценивая которые, можно, в некоторой степени, заключить о наличии их противоречивости. Представлены аргументы актуальности изучения угроз экономической безопасности и их предотвращения в условиях быстро изменяющихся реалий экономического функционирования хозяйствующих субъектов на рынке, что требует своевременных и оперативных прогнозов и мер воздействия на снижение вероятности проявления всевозможных угроз. В статье представлены классификации угроз экономической безопасности по ряду классификационных признаков их идентификации и ранжирования, а также внутренние и внешние источники возникновения этих угроз, представлены направления минимизации их проявления и методы к определению уровня экономической безопасности субъекта. При написании данной статьи были использованы метод научной абстракции, метод функционального и позитивного анализа, взаимодополняющие индуктивный и дедуктивный методы, а также теоретический анализ и синтез. Проанализировав внутренние и внешние угрозы экономической безопасности субъекта, а также источники их возникновения и методы оценки, сделан вывод о том, какие мероприятия целесообразно проводить экономическим субъектам в целях оперативной и комплексной минимизации угроз для создания стабильной экономической позиции на рынке.
Автор
Бекарнеева А.А.
DOI
https://doi.org/10.48081/DIWV7219
Ключевые слова
Ключевые слова: экономическая безопасность, угрозы, классификация угроз, экономическая система, внутренняя среда субъекта, внешняя среда субъекта, риски.
Год
2024
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал
FOSTERING COMPETITIVE ENVIRONMENTS FOR ENTREPRENEURS: INSIGHTS AND BEST PRACTICES
Аннотация
Today, it is critical fostering competitive environments in nurturing entrepreneurial success. In an era characterized by dynamic market landscapes, this study delves into key insights and best practices that contribute to creating an ecosystem conducive to the growth and sustainability of entrepreneurial ventures. This research investigates the challenges and perspectives in fostering a competitive environment for entrepreneurship, focusing on individual and institutional barriers faced by entrepreneurs. Drawing on a combination of qualitative data from semi-structured interviews and insights from existing literature, the study identifies key constraints such as regulatory barriers, legal uncertainties, financial challenges, human resource management issues, and inner fears and insecurities among entrepreneurs. Through a systematic analysis, the research proposes recommendations for policymakers and stakeholders to address these constraints and create a conducive environment for entrepreneurial activity. These recommendations include simplifying regulatory procedures, enhancing financial support mechanisms, improving talent development programs, fostering a supportive organizational culture, and combating corruption effectively. The study emphasizes the importance of a holistic approach that addresses both individual and institutional barriers to entrepreneurship, highlighting the need for collaboration between the public and private sectors. By implementing these recommendations, countries can unlock entrepreneurial potential, drive innovation, and achieve sustainable economic development
Автор
A.P.Zhaishylyk
N.S.Kulmurzayev
A.Sh.Abdimomynova
DOI
https://doi.org/10.48081/DLSW2902
Ключевые слова
entrepreneurial activity
competitive environment
challenges
solution
Kazakhstan
Год
2024
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал
ДЕНСАУЛЫҚҚА КЕЛТІРІЛГЕН ЗИЯНДЫ ӨТЕУДІҢ АРНАЙЫ ЖҮЙЕЛЕРІН ТАЛДАУ: ДАМЫҒАН ЕЛДЕРДІҢ ТӘЖІРИБЕСІ
Аннотация
Мақалада өндірістегі жазатайым оқиғалар мен кәсіптік аурулардың салдарынан денсаулыққа келтірілген зиянды өтеудің осы елдердегі қолданыстағы арнайы жүйелеріне қатысты шетелдік тәжірибе қарастырылған. Әлемдік тәжірибеде базалық модельдерді іске асырудың әртүрлі нұсқалары өндірістік зиянды өтеудің арнайы жүйелері ретінде талданды. Зерттеу өндірістегі жазатайым оқиғалар мен кәсіптік аурулардың салдарынан денсаулыққа келтірілген зиянды өтеудің арнайы жүйелерін қолданудың және оны қазақстандық жағдайларда пайдаланудың шетелдік тәжірибесін зерделеу мақсатында іске асырылды. Жұмыстың ғылыми және практикалық маңыздылығы өндірістік зиянды өтеудің отандық арнайы жүйесін жетілдіру перспективаларын анықтаудан тұрады. Жүргізілген зерттеудің құндылығы өндірістік зиянды өтеудің отандық арнайы жүйесін жетілдіру перспективаларын анықтаудан тұрады. Бұл жүйeдe өтемaқылaрдың aрaсындa шығындaрды бөлу зaттaй нeмесe ақшалай жүзеге aсырылaды. Яғни, өтeлeтін шығынның жеке бөліктерінің құқықтық сипаты, төлемдер сипаты, өтемақы мaқсaты, төлемдерді есептеу тәртібі, нaқты шығындардaн тыс болуы қажет. Жұмыс қорытындыларының практикалық маңыздылығы Қазақстан Республикасында қауіпсіз еңбек тұжырымдамасын іске асыруда негіз қалаушы ретінде тиісті нормативтік және регламенттеуші құжаттарды әзірлеу кезінде олардың ғылыми нәтижелерін пайдаланудан тұрады. Ақырында, зeрmmeу нәmижeлeрi өндiрiстiк жaрaқammaнyды азайту және қызметкердің қауіпсіз еңбекке құқықтарын іске асыруға жәрдемдесу бойынша алдын алу шараларын жүргізу мүмкіндігіне қызмет етеді.
Автор
Баяндин Марат Асылбекович
Баяндина Гульмира Дуйсенбаевна
Коваль Андрей Петрович
Бекмурзаева Акмарал Багитбековна
DOI
https://doi.org/10.48081/YNYN5553
Ключевые слова
қауіпсіз еңбек
зиянды өтеу
жазатайым оқиғалар
кәсіптік аурулар
өндірістік жарақаттану
Год
2024
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ШАҒЫН ЖӘНЕ ОРТА КӘСІПКЕРЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ
Аннотация
Қазіргі заманда кез келген мемлекет өз экономикасының дамуында маңызды рөл атқаратын шағын және орта бизнесті қолдауға ұмтылады. Шағын және орта бизнес дамып жатса, бұл ең алдымен экономикалық тиімділік пен бүкіл ел экономиканың тұрақтылығының белгісі. Кез келген мемлекеттің негізгі міндеті – экономикалық өсуді ынталандыру. Экономиканың тұрақты өсуі ел экономикасындағы шағын және орта бизнестің үлесіне тікелей байланысты. Шағын және орта кәсіпкерліктің (ШОК) дамуымен орта тап пен «салауатты» бәсекелестік орта қалыптасады, жаңа жұмыс орындары ашылады, мұның бәрі сайып келгенде ел азаматтарының өмір сүру деңгейіне игі әсерін тигізеді. Ұзақ жылдар бойы шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту және қолдау ұлттық экономиканың негізгі құрамдас бөліктерінің бірі ретінде Қазақстанның мемлекеттік саясатының басымдықтарында ерекше орын алды. Осыған байланысты мақала шағын және орта кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың негіздеріне арналған. Мақалада кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың негізгі нысандары көрсетілген. Мемлекеттік қолдаудың негізгі жолдары қарастырылып, шағын және орта бизнестің Қазақстан Республикасының экономикасындағы рөлі айқындалдған. Сондай-ақ мақалада Қазақстан Республикасындағы шағын және орта бизнестің қазіргі жағдайы талданаған
Автор
А. Азимхан, 2Н. Қ.Шамишева, 3К. Т.Ауезова, 4Ж. М. Бұлакбай, 5Д. Б. Кулумбетова
DOI
https://doi.org/10.48081/RIOR3105
Ключевые слова
шағын және орта кәсіпкерлік, бизнес, экономикалық даму, аумақтар, мемлекеттік қолдау
Год
2024
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал
INNOVATIVE DEVELOPMENT OF THE INDUSTRIAL SECTOR OF THE ECONOMY OF PAVLODAR REGION: FORECASTING AND PRIORITIES
Аннотация
At the present stage, the country as a whole and in the regions have created the necessary basic conditions for building an innovation-oriented management system for the industrial sector, including corporate foundations, personnel training, and the implementation of state programs in the field of industrial and innovative development. At the meso-levels, work has been carried out on the formation of an infrastructure for the innovative development of the industrial sector. At the micro-levels, as part of the transition of industrial enterprises to innovative management systems, projects are being implemented to introduce international management systems, digitalize production processes, and create innovative organizational and management structures. The practical application of the model of innovative management of the industrial sector of the Pavlodar region in the conditions of digitalization should ensure, along with the economic effect, qualitative trends in transformational changes in the results of the activities of industrial enterprises in the region. To directly determine qualitative trends in transformational changes in the results of industrial enterprises, appropriate criteria must be identified. The article discusses innovative management, which is an essential element of the entire management system of any organization and is based on human potential. The main target of innovative management is focused on the effective achievement of the goals of the organization's activities through qualitative changes in all elements and subsystems of management using innovations and innovations. The main result of innovative management is the growth of competitiveness of organizations, both in domestic and foreign markets.
Автор
N.M. Sherimova, D.D. Yesimova, Sh.K. Kakezhanova, А.H. Amerxanova
DOI
https://doi.org/10.48081/UOFS1949
Ключевые слова
forecast, innovation management, industry, management, digitalization
Год
2024
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал
Modern challenges of Kazakhstan’s agriculture: digitalization, logistics, foreign experience
Аннотация
The article explores important aspects of agricultural development in modern conditions, with a particular focus on the implementation of digital technologies and the optimization of logistics processes. It also discusses the key challenges facing the agricultural sector of Kazakhstan, including inefficiency of the logistics system, insufficient use of digital tools and technologies, as well as a high dependence on external factors. The authors paid special attention to government programs and projects aimed at supporting the agro-industrial complex in the Republic of Kazakhstan. The study analyzed the experience of other countries in the use of digital tools and logistics in agriculture and formulated recommendations to improve the situation in Kazakhstan. The main focus is on the need to integrate modern digital solutions and logistics strategies adapted to the specifics of the Kazakh agro-industrial complex in order to increase production efficiency and reduce costs. In addition, as one of the main problems in the field of digitalization of the agro-industrial complex, the article draws special attention to the importance of education and training in the field of digital technologies and logistics for effective adaptation of the agricultural sector to the constantly changing conditions of the external environment. As a result of the analysis, certain steps and recommendations are proposed for the development of agriculture in Kazakhstan taking into account digitalization and logistics, which contributes to improving its competitiveness and resilience to change.
Автор
*A. Bakpayeva
Z. Imanbayeva
K. Tastanbekova
A. Issaeva
Z. Dzhubalieva
DOI
https://doi.org/10.48081/NHAZ4554
Ключевые слова
agriculture
digitalization
logistics
economic transformation
government programs
Год
2024
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал
ТУРИЗМ ИНДУСТРИЯСЫНЫҢ ЕЛ ЭКОНОМИКАСЫНА ӘСЕРІ
Аннотация
Бұл мақала туристік индустрияның белгілі бір елдің экономикалық дамуының әртүрлі аспектілеріне әсерін жан-жақты талдау болып табылады. Зерттеу бірнеше кезеңдерге бөлінеді, олардың әрқайсысы туризм әсерінің белгілі бір аспектілерін көрсетеді. Жұмыстың бірінші кезеңі елдегі туристік индустрияның қазіргі жағдайын, оның ішінде келушілер туралы статистиканы, туризмнен түсетін кірістерді талдауға арналған. және инфрақұрылымға шолу. Осы саладағы әдебиеттер мен алдыңғы зерттеулерге шолу жасалады. Екінші кезеңде туризмнің экономикаға әсер етуінің негізгі объектілері, мысалы, қонақ үй саласы, Көлік, мәдени және табиғи көрікті жерлер, сондай-ақ әлеуметтік-мәдени және экономикалық аспектілерге әсері ерекшеленеді. Оң және теріс әсердің белгілері талданады. Үшінші кезең туризмнің әлеуметтік-экономикалық пайдасын бағалауды, соның ішінде жұмыс орындарын құруды, халықтың табысын арттыруды және шағын бизнесті дамытуды қамтиды. Зерттеу сонымен қатар туризмнің тұрақты дамуына ықпал ететін факторларды анықтайды. Мақаланың қорытынды бөлімінде жүргізілген зерттеу нәтижелерін қорытындылайтын қорытындылар бар. Индустрияны дамыту мен табиғи және мәдени ортаны сақтау арасындағы тепе-теңдікті қамтамасыз ете отырып, елдегі туризмнің жағдайын жақсарту бойынша ұсыныстар жасалады. Бұл мақала тұрақты экономикалық дамуға ықпал ететін тиімді туристік саясатты қалыптастыру үшін пайдалы практикалық тұжырымдар ұсынады.
Автор
Рахметова Дана Аманбекқызы
Нургалиева Айнаш Амангельдиновна
Мукина Гульсара Сапарбековна
Есмагзам Валентина
Ермагамбетов Дархан Нурлыбекович
DOI
https://doi.org/10.48081/LHCX1225
Ключевые слова
туризм
экономика
туристік әлеует
туристік саясат
мемлекет
Год
2024
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал
ӘЛЕМДІК САҚТАНДЫРУ СЕКТОРЫНДАҒЫ ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ
Аннотация
Қазіргі таңда әлемде сақтандыру үрдісі кең қарқын алуда. Қазақстандағы сақтандыру - бұл банк секторынан кейінгі еліміздегі қаржы секторының екінші маңызды саласы болып саналады. Сақтандыру қызметтері экономикалық өмірде маңызды рөл атқарады. Бұл қызметтер экономикалық активтерді қорғауға мүмкіндік берсе, сонымен бірге корпоративті жинақты ұлғайтуға көмектеседі. Сақтандыру негізінен тәуекелдерді, шығындар мен шығындардың әсерін азайтады, қаражат жасайды және төлем балансына ықпал етеді деп айтуға болады. Осы сақтандырудың атқаратын қызметтерді ескере отырып, сақтандыру - бұл сақтанушының көзқарасы бойынша сенімділікті тудыратын, мүмкін зиянды болдырмауға бағытталған шараларды қабылдайтын, экономикада капитал жинақтауға мүмкіндік беретін және ұлттық құндылықтарды ұлттық мағынада қорғайтын қаржы секторы. Бұл зерттеудің мақсаты экономиканың қозғаушы күші мен даму деңгейінің индикаторы болып табылатын сақтандыру секторының әлемдік нарығында Қазақстанның орнын салыстыра қарастыру болып табылады. Бұл тұрғыда Қазақстанның сақтандыру секторының негізгі көрсеткіштері мен даму деңгейі талданды. Сонымен қатар зерттеуде Қазақстандағы өмірді сақтандыру саласы қарастырылды. Зерттеу нәтижесінде Қазақстанда сақтандыру секторының ЖІӨ-дегі үлесі 2%-дан аспайды, дамыған елдерде бұл көрсеткіш 8-12%-ды құрайды. Зерттеуде сақтандыру секторының төмен көрсеткіштерінің ықтимал себептері талқыланды.
Автор
Сыздықова Азиза Оралбайқызы
Азретбергенова Гулмира Жарылхасыновна
DOI
https://doi.org/10.48081/TWOL7295
Ключевые слова
сақтандыру секторы
Қазақстан
өмірді сақтандыру
жалпы сақтандыру
сақтандыру сыйлықақысы
Год
2024
Номер
Выпуск 2
Посмотреть статью Посмотреть журнал