Қазіргі әлемде ұлттық экономиканың өсуі негізінен кәсіпкерлік қызметтің инновациялық даму деңгейімен анықталады. Инновацияны елемейтін кәсіпкерлік, мәні бойынша, өзгермелі нарықтық жағдайдағы неғұрлым серпінді бәсекелестер алдында қорғансыз. Инновациялық кәсіпкерлікті дамыту жоспарларын қалыптастырудың негізі - сыртқы орта мен сыртқы ортаның өзгермелі жағдайларына бейімделуді қамтамасыз ететін басқару жүйесі арасындағы өзара іс-қимыл болып табылады. Дәл осы жерде инновациялық кәсіпкерлікті дамытудың нақты анықталған стратегиясы көмекке келеді. Осы мақаланың мақсаты туризм саласындағы жастар кәсіпкерлігін дамытудың ағымдағы жай-күйін талдауға қолданыстағы тәсілдерді жан-жақты талдау жүргізу негізінде туризм саласындағы инновациялық кәсіпкерлікті дамыту стратегиясының моделін әзірлеу болып табылады. Талдау кезінде ғылыми абстракцияның, талдау мен синтездің, топтастырудың және жүйелік тәсілдің, графикалық әдістің және статистикалық пен кластерлік талдау әдістерінің жалпы ғылыми әдістері қолданылды. Зерттеу нәтижесі туризм саласындағы жастар кәсіпкерлігін дамытудың ағымдағы жағдайын бағалау, туризм саласындағы инновациялық кәсіпкерлікті дамыту стратегиясының авторлық теориялық моделі тұжырымдалды. Бұл зерттеулерді кәсіпкерлікті дамыту, стратегиялық және инновациялық даму мәселелерін зерттейтін ғалымдар, жұмыс істеп тұрған кәсіпкерлер, сондай-ақ өз құзыретінде кәсіпкерлікті тұтастай дамыту мәселелері бар мемлекеттік құрылымдар пайдалана алады.

https://doi.org/10.48081/QVUT8980

2024

Выпуск 4

Данная статья освещает современное состояние транспортно-логистической отрасли Казахстана, динамику показателей за прошедшие десять лет и основные тенденции развития. Представлена структура объемов пассажира и грузовых перевозок по видам транспорта, а также изменение этих показателей в сравнении с предыдущим периодом, доли видов транспорта по итогам 2023 года, где основные перевозки осуществляются железнодорожным транспортом. Проанализированы объемы перевозок по всем видам транспорта, где основная доля из-за экономической эффективности приходится к трубопроводному и железнодорожному транспорту. Несмотря на то, что Казахстан за последние 15 лет инвестировал в данную отрасль 35 млрд долларов и имеются прогнозы, что доля транспорта и логистики в ВВП Казахстана вырастет с 6,2% в 2022 году до 9% к 2025 году. Решение вышеуказанных проблем видится в виде обновления и капитального ремонта через крупные инвестиционные вложения. Касательно логистического направления выявлена высокая необходимость в создании и развитии логистической инфраструктуры через региональные центры логистики. Проведенные исследования по общему рейтингу в Индексе эффективности логистики Logistics performance index (LPI) свидетельствуют, что позиция Казахстана снизилась в сравнение с 2018 годом и переместилась на 79 позицию.

https://doi.org/10.48081/IIAK6647

2024

Выпуск 4

Университеттегі басқару оқытуда, зерттеулерде және жобаларда тұрақты даму бастамаларын (ТД) іске асырудың негізгі құрамдас бөлігі болып табылады. Бұл мақалада университеттегі ТДМ-мен байланысты университеттегі процестерді басқарудың рөліне қарамастан, тұрақты дамудың мақсаттарын жүзеге асыру үшін университеттермен басқару процестерін зерттеу ұсынылған, тек бірнеше зерттеулер бұл қатынастарды жоғары білім беруде кешенді зерттеген. Білімдегі бұл олқылықтың орнын толтыру үшін университеттердегі ТДМ басқару мен жүзеге асыру арасындағы байланыс мақалада бағаланады. Бұл зерттеудің әдіснамасы библиометриялық талдау болып саналады, онда тақырып бойынша әдебиеттер талданады, сонымен қатар шет елдері университеттерінің тақырыптық зерттеулерін қарастырады. Бұл қос тәсіл әдістемесі қазіргі жағдайда тиімді басқару ретінде университеттердің ТДМ қабылдауына және оларды өз қызметінде жүзеге асыруға қалай әсер ететінін анықтады. Зерттеуде басқаруға тиісті назар аудара отырып, ТДМ жүзеге асырудағы университеттерге көмектесетін ұсыныстар бар.

https://doi.org/10.48081/UDOG5321

2024

Выпуск 4

В работе рассмотрены вопросы повышения конкурентоспособности национальной экономики путём роста производительности труда с точки зрения влияющего фактора расходов на рабочую силу. Повышение затрат на фонд оплаты труда и иные виды материальной поддержки трудового коллектива являются мощным средством мотивации, что, однако, необходимо подтвердить статистическими методами. Исходя из этой гипотезы, основной целью исследования был поиск корреляционных связей между расходами на 1 сотрудника и эффективностью их труда. Причём под производительностью: объём произведённой продукции, суммарный доход и прибыль компаний. А затраты на рабочую силу составлялись не только из фонда оплаты труда, но также включали в себя все виды расходов работодателей на работников, включая налоги. Выбранный расширенный подход позволил сформировать более объективный взгляд на проблематику взаимного влияния расходов на труд на производительность труда. Корреляционно-регрессионный анализ производился в двух направлениях: межотраслевом и региональном. В целом оба варианта анализа показали высокий уровень влияния расходов на рабочую силу на производительность труда, что может служить отправной точкой для выработки конкретных решений по повышению эффективности функционирования национальной экономики. Таким образом, итоги исследования значительно расширяют инструментарий управленческих решений, как в масштабах всей страны, так и на уровне крупных компаний и корпораций.

https://doi.org/10.48081/NWKW4778

2024

Выпуск 4

The purpose of the research is to develop directions for increasing the competitiveness level of the poultry meat production, its cooperation with other industries to ensure the Kazakhstan food security. Research results are the development tendencies of the domestic poultry meat market are analyzed in the article; the commodity-geographical structure features of the poultry meat market were evaluated, the new directions for increasing the competitiveness of the domestic poultry meat market are researched. The volume and structure of poultry meat production in the domestic poultry meat market was estimated, the factors inhibiting the development of domestic poultry meat production were identified, conceptual directions were developed and their implementation to ensure the competitiveness of the domestic poultry meat. The conclusion of the research is that the domestic poultry meat market analysis, assessment of innovative potential and competitiveness allowed to formulate the main competitiveness increasing directions of the domestic poultry meat market.

https://doi.org/10.48081/OAGW4092

2024

Выпуск 4

Ауыл шаруашылығы – бұл ел экономикасының негізгі тіректерінің бірі болып табылады. Бұл сала экономикалық өсімді қамтамасыз етуде, әлеуметтік тұрақтылықты сақтауда және азық-түлік қауіпсіздігін нығайтуда маңызды рөл атқарады. Агроөнеркәсіп кешені, әсіресе экономикалық дағдарыстар кезінде, тамақ және жеңіл өнеркәсіптерін дамытуда және әлеуметтік-экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз етуде шешуші рөл атқарады. Агроөнеркәсіптік кешеннің тұрақты дамуын қамтамасыз етудің негізгі факторларының бірі – ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру мен өңдеудің экономикалық тиімділігіне бағытталу. Бүгінде Павлодар облысы халық тұтынатын негізгі азық-түлік өнімдерінің 80%-ын өзі өндіреді, ал сырттан келетін тауарлар көлемі жыл сайын төмендеп, олардың орнын отандық өнімдер басуда. Мақаланың басты мақсаты – аграрлық сектордың қазіргі жағдайын бағалап, ауыл шаруашылығының алдында тұрған негізгі мәселелерді анықтау. Бұл мақалада елдің агроөнеркәсіп кешенінің экономикадағы рөлі түсіндіріліп, Павлодар облысының агроөнеркәсіптік кешеніне сипаттама берілген. Оның негізгі бағыттары мен анағұрлым дамыған салалары көрсетілген. Сонымен қатар, аймақтың аграрлық саласын дамытуға бағытталған мемлекеттік саясатқа талдау жасалып, ауыл шаруашылығының, әсіресе мал және егін шаруашылықтарының дамуына назар аударылған. Агроөнеркәсіптік кешеннің әрі қарай даму әлеуеті анықталып, шешілуі тиіс мәселелер де көрсетілген.

https://doi.org/10.48081/YHYP3024

2024

Выпуск 4

Инновационная деятельность промышленных предприятий играет ключевую роль в экономике и обществе любой страны. В развитых государствах инновационная политика является важной составляющей социально-экономической стратегии. Осознавая значимость и актуальность инноваций и инновационной деятельности предприятий для социального и экономического прогресса, правительство Казахстана ставит задачу активизации инновационной деятельности в число своих приоритетов. В структуре современной экономики любой страны промышленность строительных материалов играют важную роль. Как основная материальная база для строительной индустрии, она существенно влияет на темпы роста в других отраслях экономики и социальное положение общества в целом. Инновационные процессы в промышленности строительных материалов определяются главным образом, мерами инвестиционной активности в экономике республики. В статье проведен полный анализ показателей экономического развития промышленных предприятий в сфере производства строительных материалов по основной деятельности, являющихся основным показателем внедрения и использования инноваций. Также, определены численность инновационных предприятий в отрасли, их удельный вес в общем объеме продукции, выявлены факторы, влияющие на их инновационную активность и предлагаются пути и приоритетные направления повышения инновационных показатели.

https://doi.org/10.48081/ECFQ1253

2024

Выпуск 4

В статье рассмотрено современное состояние индикативных показателей функционирования цифровой экономики Республики Казахстан. Особое внимание акцентировано на экономическую оценку существующих стратегических приоритетов и механизмов построения цифровой экономики Казахстана как развивающегося государства на принципах свободной демократической рыночной экономики. Входе исследования обозначены среднесрочные задачи и плановые показатели построения цифровой экономики страны, в рамках государственного регулирования и государственной инвестиционной поддержки. Проанализированы тенденции освоения инвестиций в построение и развитие цифровой экономики. Выполнена оценка влияния процессов цифровизации экономики на производительность труда в приоритетных отраслях экономики, на экономический рост, а также на тенденции инновационности и конкурентоспособности экономики страны. По результатам исследования обозначены экономические и организационные резервы интенсификации построения и развития цифровой экономики. Гипотеза исследования предполагает, что интенсификация процессов цифровизации должна выстраиваться на принципах развития человеческого капитала, предпринимательской способности экономически-активного населения. Цифровая экономика должна оказывать интенсивное влияние на развитие отраслей экономики, связанных с человеческим капиталом (образование, консалтинг). Технологии цифрового развития должны быть непосредственно сопряжены с проведением НИОКР, производством казахстанской инновационной и конкурентоспособной продукцией. В стратегическом периоде масштабы цифровизации экономики должны позволить повысить эффективность использования всех видов экономических ресурсов, включая дефицит человеческого капитала, организационно-управленческих возможностей совершенствования бизнес-процессов во всех сферах общества.

https://doi.org/10.48081/ORBE2483

2024

Выпуск 4

Успешное функционирование и экономическое развитие предприятий АПК во многом зависит от совершенствования их деятельности в сфере обеспечения экономической безопасности. Важным аспектом для эффективного управления является понимание экономической безопасности предприятия как сложного комплексного явления. Поэтому проблема поиска и внедрения в практику новых форм и методов управления, разработка стратегии экономической безопасности предприятий позволили бы подготовить и реализовать соответствующие программы действий по нейтрализации внешних и ликвидации внутренних, постоянно возникающих угроз. Полученные результаты показали необходимость внедрения инструментов финансового контроллинга в систему адаптивного управления финансовой безопасностью предприятия АПК, что неразрывно связано с трансфером технологий. Объектом исследования является движение технологий по обеспечению внедрения инструментов финансового контроллинга в процесс управления финансовой безопасностью предприятий. Проведен анализ теоретических подходов к адаптивному управлению финансовой безопасностью предприятий. Рассмотрены принципы, функции и виды финансового контроллинга. Системный подход использован для исследования научных подходов к адаптивному управлению финансовой безопасностью на основе финансового контроллинга. Значительное внимание уделено анализу функций и задач финансового контроллинга в современных нестабильных условиях экономического развития предприятий АПК. Раскрывается роль и значение адаптивного управления финансовой безопасностью агропредприятий с помощью современного инструментария финансового контроллинга, который состоит из договорных обязательств, позволяющих обеспечить эффективный механизм принятия управленческих решений в отношении предприятия и его контрагентов или других финансовых институтов.

https://doi.org/10.48081/DYZK4357

2024

Выпуск 4

The hotel business in Kazakhstan is one of the fastest growing sectors of the economy, which has a significant impact on society. Personnel risks are among the most complex and have a wide classification. The management of these risks includes the identification, assessment and control of all internal and external factors that can negatively affect the company's activities. To analyze human resource management in the hotel sector, taking into account personnel risks, 131 employees of various management levels were interviewed. The results showed that strategic human resource management in the studied hotels is at a low level, which negatively affects working conditions, career prospects of employees and the achievement of strategic goals. To improve the situation, it is necessary to implement a human resource management system that includes a personnel risk management mechanism. The study highlights the need to eliminate the identified problems and develop strategies for managing personnel risks, as well as creating a typical profile of such risks for hotel companies. In conclusion, the study highlights the importance of removing the identified obstacles and implementing strategies to develop methodological and practical recommendations for personnel risk management, as well as to create a typical personnel risk profile for hotel companies. Practical recommendations aimed at solving these problems and improving the personnel risk management system will help prevent and minimize personnel risks in the hotel business.

https://doi.org/10.48081/ONPJ9307

2024

Выпуск 4