This article examines how environmental auditing mechanisms contribute to sustainable development in Kazakhstan by analyzing the nation’s legal framework, auditing practices, and their alignment with strategic sustainability goals. The research encompasses a comprehensive review of environmental legislation (including the Environmental Code and recent amendments), an evaluation of audit practices across industries, and an assessment of how audit outcomes inform national sustainable development initiatives. Methodologically, the study integrates legal analysis with case studies and stakeholder insights to identify key stages in the evolution of Kazakhstan’s environmental audit system and to characterize its current state. The results reveal that Kazakhstan has established a foundational regulatory basis for environmental audits and begun integrating sustainability principles into audit practice, but also faces challenges such as inconsistent enforcement and a shortage of qualified auditors. Distinctive features of this study include its focus on linking audit mechanisms with Sustainable Development Goals and a holistic examination of both policy and practice. The findings underscore that environmental auditing serves as a critical tool for monitoring compliance, improving environmental performance, and guiding policy decisions toward sustainability. The study concludes that strengthening environmental auditing—through clearer regulations, capacity-building for auditors, and increased transparency—will significantly support Kazakhstan’s progress towards its sustainable development objectives.

10.48081/JESP2759

2025

Выпуск 3

This research shows that auditing services have a considerable impact on reducing the deficits in local budgets. We argue that this happens because of the enhanced transparency of the local officials’ actions and the incentives of auditing reports acting as a constraining device for any malfeasance. We used the reports of audit commissions in Kazakhstan and suggested a new approach of how to detect whether local officials misused public funds. By focusing on the plausible effect of the reports and rational incentives to misappropriate we unraveled that the newly appointed akims are less likely to engage in corruption. When their municipalities come into the scrutinize of being audited, this lead to not only to considerable practically benefits, but also enables researchers to discover important mechanisms of improving accountability For example, we could detect that when any types of officials know that they are about to face no audititing, they are more likely to engage in corruption. Overall, our approximate estimates indicate that there was a considerable reduction in misappropriation on the local levels caused by auditing serives in Kazakhstan in the last two years. This accounts for tremendous growth in the levels of public satisfaction by government workings.

10.48081/AVAX3645

2025

Выпуск 3

Бұл мақалада инклюзивті білім беруді мемлекеттік басқарудың объективті қажеттілігі негізделеді, сонымен қатар осы мәселе бойынша қалыптасқан тұжырымдамалар мен көзқарастарға кешенді талдау жасалады. Инклюзивті білім беруді басқарудың қазіргі жүйесі қазіргі білім беру жүйесінің бірқатар мәселелерін шеше алмайтындықтан, басқару элементтері жан-жақты зерттелген. Талдау барысында бүгінде елімізде мүгедектердің, оның ішінде мүгедек балалардың саны жыл сайын артып келе жатқаны белгілі болды, ал соңғы жылдары инклюзивті білім беру ұйымдары, әсіресе орта білім беру саласында пайда болды және олардың саны жыл сайын артып келеді. Сондай-ақ, мақалада елдегі инклюзивті білім беруді басқару бойынша қорытындылар мен ұсыныстар жасалды. Жұмыста білім беру саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі қағидаттарына барлық адамдардың сапалы білім алуға және халықтың барлық топтары үшін білім алуға қол жеткізуге тең құқықтары кіретіні атап көрсетілген. Зерттеу материалдары инклюзивті білім беруді басқару механизмі, оның әдістері, құралдары және қазіргі жағдайдағы әсер ету механизмдері туралы терең түсінік береді. Сондай-ақ инклюзивті білім беруді басқару тетігін жаңғырту және дамыту, мемлекеттік реттеудің нысандарын, әдістері мен модельдерін жетілдіру жолдары көзделген.

https://doi.org/10.48081/RXEI6923

2025

Выпуск 2

Мақала осы құрылымның ашықтығын нығайту жөніндегі шараларға баса назар аудара отырып, Қазақстан Республикасы Бюджеттік тетігінің ағымдағы жағдайын жария етеді. Қазақстанның қазіргі даму кезеңінде негізгі бағыт экономиканың ұзақ мерзімді тұрақтылығын нығайту, Мемлекеттік қаржыны басқаруды оңтайландыру және бюджетті бөлудің нәтижелілігін айтарлықтай арттыру саласындағы бюджеттік стратегияны белсенді жаңғырту болып табылады. Бұл мақалада бюджеттік жүйе құрылымының негізгі элементтері, оның ішінде республикалық және жергілікті бюджеттер арасында қаржы ресурстарын бөлу механизмі талданады. Сондай-ақ мемлекеттік бюджеттен тыс қорлардың бюджетті қалыптастырудың жалпы процесіне әсері қарастырылады. Табиғи шикізаттан түсетін салықтық түсімдер мен экспорттық түсімдер, сондай-ақ халықты әлеуметтік қолдауға, инфрақұрылымдық жобаларға арналған бюджеттік шығындарды құрылымдау және әлеуметтік-экономикалық қалпына келтіруді ынталандыру ұсынылған мемлекеттің қаржы ағындарын егжей-тегжейлі зерттеуге ерекше назар аударылады. Негізгі міндеттердің бірі Бюджеттік сектордың ашықтығын айтарлықтай арттыру болып табылады. Жұмыста қаржыны басқаруды оңтайландыру бойынша бастамалар егжей-тегжейлі сипатталған: электрондық оқу процесін енгізуден бастап бағдарламалық-мақсатты жоспарлау әдістерін енгізуге және теріс пайдаланудың алдын алу мақсатында бақылау-аудиторлық қызметті күшейтуге дейін. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылды, салық саясатын жетілдіруді қозғайтын реформалардың стратегиялық бағытына ерекше назар аударылады.

https://doi.org/10.48081/GRVF7745

2025

Выпуск 2

Креативті экономика соңғы он жылдықта экономиканы әртараптандырушы күш ретінде қарастырылады. Адамдардың зияткерлік қабілеті, стандартты емес ойлау, шығармашылық қабілеттерді қолдану арқылы креативті қызметтер мен креативті тауарларды өндіру мүмкіндіктері қазіргі таңда экономиканы түрдендіруші күшке айналуда. Бұл зерттеу жұмысында Қазақстан Республикасындағы креативті экономиканың және креативті экономика салаларының даму жағдайы сипатталып, креативті қызметтердің даму перспективалары қарастырылған. Креативті экономикадағы шағын және орта бизнес бірліктерінің үлесі мен қай қызмет түрінің салық түсімдері көп екені анықталды. Креативті экономиканың түрлі көрсеткіштерінің ҚР экономикасының дамуына ықпал көптік регрессия теңдеуі арқылы бағаланып, эконометрикалық модель құрылды. Модель нәтижесінде негізгі капиталға салынатын инвестициялардың теріс, ал қалған айнымалылардың оң байланысы бар екені анықталды. Қазақстан Республикасындағы креативті экономиканың даму бағыты көп жағдайда ой-сауық пен және ақпараттық технологиялар мен гейм девелопмент салаларында қарқынды дамуда. Енді креативті экономиканың тауар өндіруші және өңдеуші салаларына басымдық беру өзекті мәселеге айналып отыр. Креативті экономиканың «білім экономикасы» сипатын жан-жақты дамыту, ғылыми-зерттеу жұмыстарының, инновациялардың, новаторлық істердің де креативті экономиканың бір бөлігі екенін түсіндіру және қоғамға сіңіру елдің «креатив» сөзін тек ақпараттық технологиялар мен өнер жағына байланыстырмай, толыққанды түсінігіне ықпал етеді.

https://doi.org/10.48081/FHND3783

2025

Выпуск 2

В статье проведена оценка текущего состояния развития сферы проектов государственно-частного партнерства (ГЧП) в Республике Казахстан. Под сферой реализации представляется совокупность отраслей экономики и общественной деятельности, в которых применяются механизмы партнерства между государством и частным бизнесом для создания, модернизации и эффективного управления объектами социальной инфраструктуры и предоставления общественно значимых услуг. Сфера реализации проектов ГЧП в Казахстане определяется приоритетами социально-экономического развития страны и регулируется законодательной базой. На основе анализа 1320 проектов выявлены ключевые тенденции, динамика изменений, особенности правового регулирования сферой и основные проблемы развития. Особое внимание уделено основным отраслям применения ГЧП, таким как образование, здравоохранение, энергетика и ЖКХ, где наблюдается доминирующая доля проектов. Авторы подчеркивают значительный прогресс в развитии институциональной и нормативно-правовой базы, начиная с 2006 года, однако отмечают, что реализация ГЧП сталкивается с проблемами, включая административные барьеры, финансовые риски и недостаток прозрачности. В заключение акцентируется динамика развития рынка: стабильный рост числа проектов и совершенствование правовых механизмов сопровождаются необходимостью адаптации к новым вызовам, что позволяет рассматривать рынок ГЧП в Казахстане как перспективный и быстро развивающийся инструмент для решения социально-экономических задач. Однако ввиду необходимости совершенствования и развития сферы, авторами предлагаются возможные варианты решения выявленных проблем.

https://doi.org/10.48081/HJGA4289

2025

Выпуск 2

В современных условиях проблема финансового мошенничества, подрывающая экономическую и социальную стабильность Республики Казахстан, нарастает в свете дальнейшей цифровизации экономики. В ходе исследования выявлено что, несмотря на процесс постоянного повышения уровня банковской защиты конфиденциальных данных клиентов и финансовой базы данных, в сети Интернет с каждым днем появляются все новые личные данные клиентов банков, номера счетов и многое другое. Растут обороты финансового мошенничества с использованием дистанционных услуг и вовлечением обманутых граждан в мошеннические схемы. По мере того, как повышаются меры защиты банковской информации, совершенствуются и способы взлома систем защиты мошенниками. Усиливается тенденция мошеннических атак в большей степени не на банковские системы защиты информации, а непосредственно на клиентов банков. В статье проанализированы каналы осуществления мошеннических операций, теневой онлайн рынок скомпрометированных записей о платежных картах (даркнет), распространенные виды интернет-мошенничества, система мер и механизмов противодействия финансовому мошенничеству и повышения безопасности банковской информации, система антифрод-мониторинга Национального банка РК и др. Обосновано, что полностью обезопасить финансово-платежные системы и операции от финансового мошенничества невозможно, поскольку любые системы безопасности со временем взламываются хакерами. Поэтому вопросы финансовой безопасности в большей степени заключаются в выявлении путей снижения рисков. Представлен комплекс мер по дальнейшему совершенствованию системы безопасности банковской информации, цифровых банковских и платежных платформ.

https://doi.org/10.48081/WJLV9941

2025

Выпуск 2

Ұсынылған мақалада авторлар Қазақстан Республикасындағы шаруа (фермер) қожалықтарының дамуын қарастырады. Мақаланың өзектілігі Қазақстанның агроөнеркәсіп кешенінің еліміз үшін стратегиялық сала болып табылатындығы, ал шаруа (фермер) кәсіпорындары көптеген ғалымдар мен мемлекет қайраткерлері мойындаған осы саланың іргетасы екендігімен ерекше атап өтіледі. Мақалада басқа елдердің әртүрлі ғалымдарының көзқарастары қарастырылып, Ресейдің шаруа (фермер) қожалықтарын дамытудағы тәжірибесі ұсынылып, проблемаларды тауып, қазақстандық қызметтерде қолдануға болатын шешімдерді ұсынады. Ұсынылған мақаланың әдістемесі айтарлықтай түсінікті, жүйелі көзқарас пен салыстырмалы талдау авторлармен кеңінен қолданылады. Мақалада пәнаралық зерттеулерге сілтеме жасалған, тәжірибелік бөлім теориялық ережелермен жалпыланған. Авторлар Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар жөніндегі агенттігінің Ұлттық статистика бюросының статистикалық деректеріне салыстырмалы талдау жүргізді. атап айтқанда, шаруа (фермер) қожалықтары қызметінің негізгі көрсеткіштеріне талдау жүргізілді, республика облыстары бөлінісінде егістік алқаптарына талдау жасалды, оларды пайдалану проблемалары анықталды. Мақалада, сондай-ақ, республиканың аграрлық секторындағы шаруа-фермер қожалықтарының маңыздылығы ашылады, агроөнеркәсіптік кешендегі шаруа (фермер) қожалықтарын ынталандыру мен дамытудың, басым бағдарламалық тәсілге негізделген мемлекеттік қолдаудың маңызды бағыттары көрсетіледі.Сондай-ақ, даму тенденциялары мен оларды шаруа қожалықтарына кедергі келтіретін мәселелер, оларды шешу жолдары айқындалды.

https://doi.org/10.48081/RRFC7903

2025

Выпуск 2

В век ускоряющих темпов масштабной индустриализации и цифровой трансформации бизнес-процессов в разработке маркетинговых стратегий происходит активное внедрение умных технологий в управленческую деятельность промышленных предприятий. В связи с этим, ключевыми направлениями дальнейшей модернизации экономики Республики Казахстан являются: использование цифровых технологий, а именно, облачных с широким и быстрым доступом в Интернет с помощью ИКТ; создание электронных хранилищ большого объема информации; разработка маркетинговых стратегий с использованием AI; внедрение передовых программных продуктов (IoT), обеспечивающих электронный документооборот; применение цифровых платформ в деятельности промышленных предприятий; точечная аналитика бизнес-процессов на базе единой цифровой платформы для взаимодействия глобальных и локальных рынков сбыта. Поэтому облачные технологии и цифровые платформы в будущем позволят значительно снизить издержки на маркетинговые исследования по двум направлениям: анализ всего процесса цифровизации корпоративного управления; оценка эффективности маркетинговых стратегий в «цифровизирующихся» промышленных организациях Казахстана. В связи с этим, целью нашего исследования стало раскрытие некоторых аспектов проявления феномена цифровизации в разработке маркетинговых стратегий в деятельности промышленных предприятий Казахстана.

https://doi.org/10.48081/RADJ2085

2025

Выпуск 2

Қазіргі экономиканың табысты дамуы инновациялық міндеттерді шешетін, инновациялық үрдістерді жаңа идеялармен, әзірлемелермен және технологиялармен қамтамасыз ететін жоғары білікті мамандар мен ғалымдарсыз мүмкін емес. Қазіргі заманғы білікті кадрлар ауқымды технологиялық жаңартуларды жүзеге асыруға және жаңа өндірістер мен жабдықтарды құруға қабілетті болуы тиіс. Бұл зерттеудің теориялық және әдістемелік негізі кадрлық әлеуетті қалыптастыру және дамыту, оның зияткерлік құрамдас бөлігін дамыту мәселелері, сондай-ақ өңірлердің әлеуметтік-экономикалық және инновациялық дамуы мүддесінде адам ресурстарын басқару мәселелері бойынша ғалымдардың еңбектері болды. Теориялық және қолданбалы мәселелерді шешуде жалпы ғылыми зерттеу әдістері, жүйелік және салыстырмалы талдау әдістері, сараптамалық бағалау әдістері, инновациялық даму теориясының әдістері, инновациялық менеджмент, адами капиталды басқару, әлеуметтік-экономикалық жүйелерді басқару теориясы және тағы басқалары қолданылды. Теориялық және практикалық дереккөздерді талдау нәтижелері кадрлық инновациялық әлеуетті дамытудағы проблемаларды анықтауға мүмкіндік берді және ел өңірлерінде зерттеулер мен әзірлемелермен айналысатын қызметкерлер санын арттыру мақсатында оны қалыптастыру мен дамытудың оңтайлы моделін әзірлеу қажеттілігін айқындады. Бұл модель белгілі бір аймақ экономикасының инновациялық даму жағдайларына жүйеленген және бейімделген басқарудың арнайы принциптері мен құралдарына негізделген.

https://doi.org/10.48081/SSUS4591

2025

Выпуск 2